EU Klokkenluidersrichtlijn rekt bescherming klokkenluiders op

orange-corner-2-001

Vragen?

Leg de casus voor aan een van onze gespecialiseerde arbeidsrechtadvocaten.

Samenvatting

In een eerder blog berichtten we over de Europese Richtlijn Bescherming Klokkenluiders (“Klokkenluidersrichtlijn”), die minimumnormen oplegt inzake bescherming van personen die inbreuken op het Unierecht melden. Het wetsvoorstel waarmee de Klokkenluidersrichtlijn in Nederlandse wetgeving wordt omgezet (geïmplementeerd), is op 1 juni 2021 ingediend bij de Tweede Kamer. Als gevolg van de impasse in de formatie wordt de door de EU gestelde deadline van 17 december 2021 waarschijnlijk niet gehaald. Toch blijft die datum relevant, omdat Europese richtlijnen rechtstreekse werking krijgen indien lidstaten niet tijdig en juist tot implementatie overgaan.
Geschreven door:

Jasper Hoffstedde

+31 (0)6 280 24 654

jh@clintlittler.com

Klokkenluidersrichtlijn: wat springt in het oog?

Ten opzichte van de Nederlandse Wet Huis voor klokkenluiders kent de Klokkenluidersrichtlijn een ruimer toepassingsgebied; niet langer zijn enkel werknemers (en ambtenaren) beschermd maar alle personen die informatie hebben verkregen in een ‘werkgerelateerde context’. Denk aan ex‑werknemers, sollicitanten en stagiairs, maar ook vrijwilligers, aandeelhouders en zzp’ers.

Toch is het materiële toepassingsgebied van de Klokkenluidersrichtlijn niet onbeperkt; het moet gaan om inbreuken op EU-recht. De EU stimuleert haar lidstaten echter wel om dit toepassingsgebied te verruimen bij de implementatie in nationale wetgeving. Vooralsnog ziet Nederland daar echter van af.

De Klokkenluidersrichtlijn stelt niet langer verplicht een misstand eerst via interne kanalen te melden. Hoewel die interne melding (vooraf) wel de voorkeur heeft van de Europese Commissie, mag de melder dus ook direct via een extern kanaal zijn melding doen en dat mag bovendien anoniem. Vervolgens dient de melder binnen zeven dagen na indiening een ontvangstbevestiging te ontvangen.

Indien niet binnen een termijn van drie maanden na een interne en/of externe melding passende maatregelen worden getroffen, dan bestaat de mogelijkheid tot openbaarmaking. In geval van dreiging of reëel gevaar voor het algemeen belang, of indien een externe melding geen reële mogelijkheid is, dan mag die openbaarmaking zelfs direct. Tot slot wordt de bewijslast omgekeerd; de werkgever zal dus moeten aantonen dat géén sprake is van een inbreuk op EU-recht.

Doet een melder een terechte melding of openbaarmaking, dan mogen geen (dreigingen met, noch pogingen tot) represailles volgen. Voorbeelden daarvan zijn intimidatie, schorsing of ontslag, negatieve beoordelingen of referenties en beëindiging of niet-verlenging van een (tijdelijke) arbeidsovereenkomst. Gebeurt dit wel, dan volgen sancties en heeft de melder recht op volledige schadevergoeding.

Al met al geniet de klokkenluider vanaf 17 december 2021 een ruimere bescherming, in ieder geval ten aanzien van meldingen van inbreuken op het Unierecht.

Juridische uitdaging of HR vraagstuk?

CLINT | Littler zorgt voor heldere oplossingen. Kom in contact met een van onze arbeidsrecht advocaten of mediators.

De klok tikt door

Of de implementatiedeadline nu wordt gehaald of niet, als gevolg van rechtstreekse werking zal deze nieuwe Europese standaard voor een groot deel van het bedrijfsleven nieuwe verplichtingen met zich brengen. Vanaf 17 december 2021 moeten bedrijven die 250 mensen of meer in dienst hebben zich aan de Klokkenluidersrichtlijn houden. Bedrijven met tussen de 50 en 250 werknemers krijgen twee jaar langer de tijd, of zoveel korter als de Nederlandse wetgever bepaalt. De Klokkenluidersrichtlijn geldt bovendien onverkort voor alle financiële instellingen, burgerluchtvaart, scheepvaart, havenstaatcontrole en offshore olie- en gasbedrijven, ongeacht het aantal werknemers.

Bedrijven dienen tijdig hun interne (parallelle) klokkenluidersregelingen te onderzoeken en deze voor de deadline te implementeren dan wel aan te passen. Is binnen de onderneming een ondernemingsraad ingesteld, dan dient de regeling tijdig ter instemming aan de ondernemingsraad te worden voorgelegd.

orange-corner-2-004

Over de auteur

Jasper Hoffstedde

+31 (0)6 280 24 654

jh@clintlittler.com

Laatste nieuws

Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Bekijk alle artikelen op onze blog.

Plan een adviesgesprek.

orange-corner-2-002
orange-round-corner-2-002

Een second opinion nodig? Of sparren over een casus? Kom in contact met een van onze arbeidsrecht advocaten of mediators.